آغاز مسابقه برای جذب سپرده

 - به نظر می‌رسد پس از واگذاری تعیین نرخ سود سپرده‌ها به نظام بانکی، مسابقه بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری در اعلام نرخ سود سپرده‌ها شروع شده است. بر این اساس در حالی که روز دوشنبه خبر‌ها حاکی از توافق بانک‌های خصوصی و دولتی در نرخ سود 17 درصد برای سپرده‌های یکساله بود، دیروز برخی از موسسات و بانک‌ها نرخ سود سپرده‌های دوره مشابه خود را در سطح 22 تا 24 درصد قرار دادند.

آغاز مسابقه بانک‌ها برای جذب سپرده
رقابت در نرخ سود قوت می‌گیرد؟
گروه بازار پول – با وجود آنکه کانون بانک‌های خصوصی و شورای هماهنگی بانک‌های دولتی کف و سقف مشخصی برای سود سپرده‌ها تعیین کردند، گزارش‌ها حاکی از رقابت برخی موسسات پولی و بانک‌ها برای جذب سپرده‌ها با نرخ بالاتری است. اتفاقی که به نظر می‌رسد می‌توان آن را آغازی برای مسابقه نظام پولی برای جذب سپرده‌ها با سود بالاتر توصیف کرد.
در حالی که نرخ سود سپرده‌های یک ساله در بانک‌های دولتی و خصوصی در سطح 17 درصد قرار گرفته است که موسسات مالی و اعتباری در ادامه بحث رقابتی شدن بازار جذب منابع مالی نرخ سود سپرده‌های یک ساله خود را به مراتب بالاتر قرار داده اند.
بر این اساس گزارش‌ها حاکی از آن است که نرخ‌های سود سپرده‌ها در موسسات مالی و اعتباری رقم 22 تا 24 درصد را به خود گرفته است. به عقیده کارشناسان این اختلاف در میزان نرخ سود سپرده‌ها بین بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری شرایط رقابتی را در این بازار تقویت خواهد کرد.
رقابت موسسات مالی با بانک‌ها
به عقیده بسیاری از کارشناسان انتخاب نرخ‌های سود به مراتب بالاتر توسط موسسات مالی و اعتباری نسبت به بانک‌ها کیفیت رقابتی بودن نرخ سود در نظام بانکی را افزایش می‌دهد. بر این اساس در حالی که بانک‌های خصوصی و دولتی در نشستی بر سر تعیین نرخ سود سپرده‌های دیداری 1 تا 5 ساله بین 17 تا 20 درصد به توافق رسیده‌اند، موسسات مالی و اعتباری از نرخ سود سالانه در سطح 22 تا 24 درصد خبر داده‌اند.
بر اساس این توافق که لازمه اجرایی نیز ندارد، بانک‌های دولتی و خصوصی تصمیم گرفته اند نرخ سود سالانه خود را در سطح 17 درصد تعیین کنند. هرچند این گونه توافقات برای یکسان سازی نرخ سود، به عقیده بسیاری از کارشناسان با رقابتی شدن نرخ سود سپرده‌ها سازگار نیست، تعیین نرخ سود حداقل 5 درصد بالاتر از این میزان توسط موسسات مالی و اعتباری، بانک‌ها را تا حدی از میدان رقابت در جذب منابع مالی خارج می‌کند. کارشناسان معتقدند بانک‌ها نیز در این جریان رقابت نیاز به بالا بردن نرخ سود خود دارند.
کارشناسان اظهار کرده اند: تعیین نرخ سود به طور جمعی در نظام بانکی کشور بیشتر ناشی از کیفیت پایین تولید خدمات بانکی است، به طوری که بانک‌ها در تولید خدمات متنوع ناکارا عمل می‌کنند و در نتیجه عامل موثر در سپرده گذاری در یک بانک تنها به نرخ سود تعیین شده در بانک بر می‌گردد. این در حالی است که در یک نظام بانکی رقابتی انتظار بر این است که بانک‌ها با نوآوری در تولید خدمات در جذب منابع مالی به سمت خود تلاش کنند. به عقیده کارشناسان در چنین شرایطی اختلاف در نرخ سود سپرده‌های بانکی تا حدی قابل توجیه است و در واقع ریشه در قیمت تمام‌شده پول در هر بانک دارد.
بر این اساس بانک‌ها در تعیین نرخ سود سپرده‌های خود به نرخ سود تسهیلات اعطایی و بازدهی فعالیت‌های خود نگاه می‌کنند. در نتیجه کارشناسان بیان کرده‌اند در چنین شرایطی قیمت تمام شده پول در بانک‌ها متفاوت خواهد بود و در نتیجه نیازی به یکسان سازی نرخ سود در بین بانک‌ها وجود ندارد. به گفته کارشناسان این یکسان سازی به دلیل ترس نظام بانکی کشور از تولید خدمات بانکی است، ترسی که به رقابت گریزی در نظام بانکی کشور منتج شده است.
تصمیم بانک‌ها لازم الاجرا نیست!
به گزارش برخی خبرگزاری‌ها هر چند شنبه شب شورای هماهنگی مدیران عامل بانک‌ها سقف سود بانکی را 20 درصد اعلام کرد، اما مصوبات این شورا برای بانک‌ها الزام‌آور نیست.
صبح دیروز یکی از بانک‌های خصوصی نرخ سود روز شمار خود را 15 درصد و نرخ سود 5ساله خود را برای سپرده‌ بیش از 50 میلیون تومان 25 درصد اعلام کرد. برخی از بانک‌های خصوصی از پرداخت سود علی‌الحساب تا سقف 25 درصد خبر داده‌اند.
برخی از کارشناسان معتقدند با توجه به نزدیکی روزهای پایان سال و امکان بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری برای دریافت سودهای بسیار بالا در عقود مختلف، پیش‌بینی می‌شود طی روزهای آینده، دیگر بانک‌های خصوصی و موسسات مالی اعتباری وارد این مسابقه شوند و نرخ‌های بسیار جذاب‌تری برای جذب سپرده‌های بیشتر اعلام کنند.
نرخ سود متناسب با بازدهی فعالیت‌ها
انتخاب نرخ سود‌های متفاوت توسط بانک‌ها و موسسات مالی بانکی در حالی صورت می‌گیرد که یک عضو شورای پول و اعتبار به بانک‌ها و موسسات ملی توصیه کرده است که در انتخاب نرخ سود بازدهی فعالیت‌های خود را در نظر بگیرند.
به گزارش «دنیای اقتصاد» کوروش پرویزیان، عضو شورای پول و اعتبار در این باره متذکر شده است که بانک‌ها و موسسات نباید نرخ سودی را پیشنهاد دهند که بازدهی فعالیت‌های بانکی شان با آن متناسب نیست.
به گفته پرویزیان بانک‌ها و موسسات پولی باید در تعیین نرخ سود خود ملاحظات خاصی همچون قیمت تمام شده پول را در نظر بگیرند تا در شرایط رقابتی بتوانند تا حد امکان مناسب عمل کنند. به اعتقاد کارشناسان افزایش نرخ سود بدون توجه به قیمت تمام شده پول در بانک‌ها می‌تواند پیامدهای ناخوشایندی داشته باشد.